چکیده:

 در این پژوهش سعی بر این بوده که دیدگاه‌های تربیتی امام محمدباقر (ع) در کتب شیعی بخصوص اصول کافی، بحارالانوار، تحف العقول و الخصال از سخنان گوهربار ایشان تحلیل و بررسی شده و مفاهیم تربیت، هدایت، عبادت، ایمان، وفای به عهد، صداقت، امر به معروف و نهی از منکر و موعظه از اصول کافی، بحارالانوار، تحف العقول و الخصال استنباط، استخراج و مشخص گردد. روش پژوهش حاضر از نوع پژوهشی و کیفی بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات بر پایه‌ی مطالعات اسنادی، تحلیلی می‌باشد. بدین ترتیب با محور قرار دادن 4 جلد اصول کافی، 30 جلد بحارالانوار، 1 جلد تحف العقول و دو جلد کتاب الخصال همچنین برای تفسیر و شرح احادیث آن حضرت کتب شیعی مثل «مرآت العقول» مجلسی و «وافی» فیض کاشانی و همچنین «تلخیص بحارالانوار» انتشارات موسسه و الضحی و دیگر کتب شیعی مورد استفاده قرار گرفته است. ابتدا زندگی شخصیت، جایگاه علمی امام محمدباقر (ع) جهت آشنایی هرچه بهتر به نگارش در آمده است؛ و سپس اهداف، اصول و روش‌های تعلیم و تربیت را از دیدگاه بعضی دانشمندان و فلاسفه مورد بررسی قرار گرفته است و در ادامه دیدگاه‌های تربیتی سلام و سپس اهداف، اصول، روش‌های تربیت از دیدگاه امام محمدباقر (ع) را بیان کردیم. تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که هدف تربیت از دیدگاه امام محمدباقر (ع) نیل به زندگانی بهتر در سایه ایمان، عبودیت و رضای پروردگار (قرب الهی) است؛ یعنی انسان می‌تواند با ایمان به خدا، پرستش خداوند یکتا، تقوای خاص و همچنین با استفاده از روش‌های تربیتی نظیر امر به معروف و نهی از منکر، روش الگویی و موعظه و نصیحت و در سایه اصولی چون عزت‌نفس، تواضع، وفای به عهد و به‌عنوان راهنمای عمل به سعادت واقعی و ابدی رسید. انسان بتواند با استفاده از رفتار و گفتار مناسب، ایجاد شرایط و عوامل لازم استعدادهای نهفته‌اش را در تمام ابعاد وجود، به‌طور هماهنگ پرورش دهد و شکوفا سازد و به‌تدریج به‌سوی هدف و کمال مطلوب حرکت کند. این اهداف، روش‌ها و اصول استنباط شده از اصول کافی سایر کتب شیعی و سخنان امام محمدباقر (ع) می‌تواند در امر تعلیم و تربیت آحاد جامعه مخصوصاً دانش آموزان و دانشجویان مورد استفاده قرار گیرد تا با الهام از سخنان گوهربار آن حضرت و دیگر ائمه (ع) آن‌ها را عملاً در زندگی به کار گرفته. سعادت نهایی و ابدی خود را فراهم سازیم.

 کلیدواژه‌ها:تربیت، اهداف، اصول، روش‌ها، امام محمدباقر (ع)، ایمان، عبادت، هدایت، وفای به عهد، صداقت، امر به معروف و نهی از منکر، موعظه.

فصول پایان‌نامه:

این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
* بیان مسئله
* اهداف و ضرورت پژوهش
* تعریف متغیرها
فصل دوم: «ادبیات و پیشینه پژوهش»
* مبانی نظری
* معرفی امام محمدباقر (ع)
* اهداف، اصول و روش‌های تعلیم و تربیت از دیدگاه برخی اندیشمندان و فلاسفه
* اهمیت و ضرورت تربیت
* اصول تربیت در اسلام
* اصول تربیت از دیدگاه امام محمدباقر (ع)
* روش‌های تربیت از دیدگاه اسلام
* روش‌های تربیت از دیدگاه امام محمدباقر (ع)
* اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه امام محمدباقر (ع)
* ضرورت کاربست اهداف و اصول تعلیم و تربیت امام محمدباقر (ع) در نظام تعلیم و تربیت کشور
* پیشینه پژوهش
* گذری بر پژوهش‌های انجام گرفته در داخل
فصل سوم: «روش پژوهش»
* روش انجام پژوهش
* روش جمع‌آوری اطلاعات
* روش تجزیه و تحلیل
فصل چهارم: «توصیف و تحلیل داده‌های پژوهش»
* الفاظ تربیت، عبادت، ایمان، وفای به عهد، صداقت، امر به معروف و نهی از منکر و موعظه در احادیث و روایات و کتب شیعی
* توصیف داده‌های پژوهش
* تربیت در احادیث و روایات منسوب به امام محمدباقر (ع) در کتب شیعی
* تحلیل داده‌های پژوهش
فصل پنجم: «نتیجه‌گیری»
* نتیجه‌گیری
* محدودیت‌های پژوهش
* مشکلات پژوهش
* پیشنهادات کاربری.

نوشتن دیدگاه