چکیده:

 در دورانی که شاهد اختلافات شدید فکری و تضادهای اساسی بر سر مسائل مختلف هستیم شناخت اهل‌بیت (ع) و گوش جان به سخنان آن بزرگواران سپردن و اقتدا به آن‌ها می‌تواند راه گشای خوبی برای حل اختلافات باشد که لازمه‌ی این کار شناخت حق اهل‌بیت (ع) و به‌جا آوردن و ادا کردن آن حقوق است. حقوقی که حتی در مذاهب و فرقه‌های غیر تشیّع مذاهب اهل سنت نیز به رسمیت شناخته شده است و از زبان بزرگان آن‌ها نیز در کتبشان نقل گردیده است. از این‌رو تحقیقی که پیش روی شماست پژوهشی است پیرامون بررسی حقوق اهل‌بیت (ع) از دیدگاه اهل سنت که در آن حقوق اهل‌بیت (ع) با آیات قرآن معرفی شده و سپس آن حقوق با روایات اهل سنت بررسی شده است. از آنجا که یکی از راه‌های شناخت اهل‌بیت (ع) شناخت حقوق اهل‌بیت (ع) می‌باشد تا از طریق آن کام عطشناک هدایت جویان سیراب شود در تحقیق حاضر بیش از هر چیز به بررسی حقوق آن‌ها پرداخته شده است تا از طریق آن راهکارهای اساسی برای ادای آن حقوق ایجاد شود. به اعتقاد ما شمول بی‌بدیل قرآن و نامتناهی بودن اقیانوس معارف آن در راه تبیین حقوق اهل‌بیت (ع) و همدمی این اقیانوس بزرگ ثقل اکبر در کنار ثقل اصغر –عترت پیامبر (ص)- بهترین سند بر حقانیت آن بزرگواران و حقوق مسلّم و ثابت ایشان که بر عهده همگان است می‌باشد. در بررسی این مباحث با توجه به گستردگی مطالب در کتب تفسیر از تفاسیر اهل سنت کمک گرفته شده است و روایات مربوط به آیه ویژه‌ی آن حق، بررسی شده و ذکر گردیده است. در خصوص کیفیت کاوش و حدود بررسی، سعی نگارنده در این پژوهش بر آن بوده است که با مطالعه گسترده در منابع مورد نظر نخست آیات مورد نظر در هرکدام از حقوق را استخراج و پس از تفسیر لغوی آن‌ها به فراخور میزان روایات موجود و در دسترس به تحلیل و بررسی این روایات بپردازد این تحلیل بیشتر ناظر به‌نقد دیدگاه‌های اهل سنت (ع) و اثبات دیدگاه شیعه می‌باشد. منابعی که در طول مطالعات این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از: تفاسیر قرآن اعم از تفاسیر روایی و غیر روایی اهل سنت از قبیل الکفاش عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، جامع البیان عن تأویل آیه القرآن، الدرّالمنثور فی تفسیر المأثور، البحرالمحیط، الجامع لاحکام القرآن و برخی تفاسیر روایی و غیر روائی شیعه از قبیل نورالثقلین، تفسیر نمونه، المیزان فی تفسیر القرآن، مجمع‌البیان لعلوم القرآن و ... کتب روائی اهل سنت به‌ویژه کنز العمال، ینابیع المودّه و ... کتب روائی شیعه به‌ویژه اصول الکافی، بحارالانوار و... ده‌ها منابع پراکنه‌ی دیگر. دشواری اصلی تحقیق حاضر کمبود منابع مستقیم بوده است که علاوه بر نقل حقوق اهل‌بیت (ع) بررسی روایات را محل عنایت خود قرار داده باشند. در اینجا لازم است به ترتیب اجمالی مباحث اشاره کنیم. پژوهش حاضر حاوی پیشگفتار و چکیده و سه فصل اساسی است که در مجموع به ارزش شناخت اهل‌بیت (ع) و حقوق اهل‌بیت (ع) و بررسی آن‌ها می‌پردازد. در فصل اول: مباحث مقدماتی و تمهیدی چندی از قبیل کلیات پرسش‌های اصلی پژوهش و پیشینه پژوهش مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد واژه‌های کلیدی پژوهش نیز در این فصل بررسی می‌شوند؛ در فصل دوم: با نگاهی به ارزش شناخت اهل‌بیت (ع) و حقوق آنان عناوین حقوق اهل‌بیت (ع) در روایات معرفی گردیده و بیان شده است؛ در فصل سوم: این نوشتار که به بررسی حقوق اهل‌بیت (ع) از دیدگاه اهل سنت می‌پردازد شامل 4 گفتار است که در هرکدام از آن‌ها یکی از حقوق اهل‌بیت (ع) از دیدگاه اهل سنت به شرح ذیل بررسی می‌شود: حق مودت و دوستی هل بیت (ع): این گفتار بر آن است که اثبات کند منظور از القربی در آیه‌ی مودت خویشان نزدیک و اهل‌بیت پیامبر (ص) می‌باشند. بررسی حقوق مالی: در قرآن اموالی برای اهل‌بیت (ع) مشخص گردیده که متعلق به آن‌ها است اموالی از قبیل خمس، فیء، انفال که با شرح این مباحث از دیدگاه اهل سنت این حقوق برای اهل‌بیت (ع) اثبات می‌شود. حق امامت و رهبری: این گفتار با تشریح مباحث امامت در آیات ولایت به اثبات این حق از دیدگاه اهل سنت می‌پردازد. حق وصایت و وراثت اهل‌بیت: که طی دو مبحث حق وصایت و حق وراثت ضمنم بیان آیه‌ی وراثت کتاب به ارائه‌ی دیدگاه‌های اهل سنت در این مورد و بیان روایات مربوط به وصایت می‌پردازد و به‌این‌ترتیب حقوق اهل‌بیت (ع) در دیدگاه‌های اهل سنت بررسی و تشریح می‌گردد.

 کلیدواژه‌ها:حقوق اهل‌بیت (ع)، قرآن، اهل سنت.

 فصول پایان‌نامه:

این پایان‌نامه در سه فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
* بررسی واژگان
* شیعه در اصطلاح
* پرسش‌های اصلی
* ضرورت پژوهش
* فرضیه‌های پژوهش
فصل دوم: «نگاهی به ارزش شناخت اهل‌بیت (ع) و حقوق آنان»
* ارزش شناخت اهل‌بیت (ع)
* ارزش شناخت حق اهل‌بیت (ع)
* پاسداشت حقوق اهل‌بیت (ع)
* عناوین حقوق اهل‌بیت (ع) در روایات
فصل سوم: «بررسی حقوقی اهل‌بیت (ع) در قرآن از دیدگاه اهل سنت»
* گفتار اول: بررسی حق مودت و دوستی اهل‌بیت (ع) در قرآن از دیدگاه اهل سنت
* گفتار دوم: بررسی حقوق مالی اهل‌بیت (ع) در قرآن از دیدگاه اهل سنت
  الف: خمس غنائم و درآمدها
  ب: حقوق اهل‌بیت (ع) در فیء
  ج: حقوق اهل‌بیت (ع) در انفال
* گفتار سوم: بررسی حق امامت و رهبری اهل‌بیت (ع) در آیات ولایت
* گفتار چهارم: بررسی حق وراثت و وصایت اهل‌بیت (ع) در قرآن از دیدگاه اهل سنت
  مبحث اول: حق وراثت کتاب
  مبحث دوم: حق وصایت اهل‌بیت (ع) از دیدگاه اهل سنت.

نوشتن دیدگاه