چکیده:

 ایرانیان که پس از آشنایی با اسلام و شعائر آن (تعلیم، عدالت‌خواهی و کرامت انسانی) دلباخته این دین گشته بودند، با ظهور حکومت‌های اموي و عباسی که درست برخلاف شعارهاي اسلام رفتار می‌کردند، گرفتار تضاد فکري شدند؛ که با رجوع به سیره عملی و اندیشه نظري امام علی و فرزندانش، درصدد حل این تضادها برآمده در این راستا و حساب خلفا و حکمرانان اموي و عباسی را از اسلام جدا ساخته و براي رهایی از ظلم‌ها، تبعیض‌های نژادي و بی‌عدالتی‌های خلفا و حکام، به مبارزه و قیام علیه آنان روي آوردند. این واکنش‌ها، در ابتدا به‌صورت خاموش و پنهان و سپس به‌صورت آشکار، در قالب نهضت‌ها، قیام‌ها و شورش‌ها در مناطق مختلف ایران رخ‌نمود که باانگیزه‌های دینی و ملی و یا انتقام‌جویی، شدت گرفت. مبارزه و نبردهاي سرسختانه و پی‌درپی ایرانیان، تلاش سخت‌کوشانه داعیان علوي و عباسی، موجبات سقوط و سرنگونی حکومت بنی‌امیه را فراهم ساخت. پس از روي کار آمدن عباسیان، قدرت‌طلبی، آنان را نیز همانند بنی‌امیه از مسیر اصلی منحرف و فرزندان آنا ن- ساخت تا آنجا که در مسیر ظلم و ستم، بی‌عدالتی و به شهادت رساندن ائمه گام نهادند؛ ازاین‌رو از همان ماه‌های نخست حکومت عباسیان، قیام و نهضت‌هایی پی‌درپی علیه آنان در مناطق مختلف ایران و عراق شکل گرفت و موجبات ضعف و فروپاشی آنان را در بسیاري از مناطق فراهم ساخت و به ورطه سقوط کشاند. این رساله در سه فصل تدوین شد. در فصل نخست به تعاریف و جغرافیاي ایران آن زمان اشاره دارد و در فصل دوم به تعاملات و مبارزه ایرانیان با امویان پرداخته است و در فصل پایانی تعاملات و مبارزات ایرانیان با عباسیان موردبحث و بررسی مفصل قرار دارد. با بحث و بررسی به‌عمل‌آمده می‌توان گفت که بسیاري از انگیزه‌ها و علل پیدایش قیام‌هاي مردم ایران علیه امویان و عباسیان و همچنین عوامل سرنگونی آنان مشترك بود ه و ایرانیان در مبارزه بوده نقشی اساسی در سقوط حکومت بی‌امان و پی‌درپی که متأثر از اندیشه‌های ائمه معصومین اموي و عباسی ایفا کردند.

 کلیدواژه‌ها:اسلام، ایرانیان، مبارزه، واکنش، علویان، امویان، عباسیان.

فصول پایان‌نامه:

این رساله در سه فصل نگارش شده است:
فصل اول: «کلیات و مفاهیم»
* بخش اول: تعاریف و مفاهیم
* بخش دوم: جغرافیاي ایران و ورود اسلام
  جغرافیاي ایران
  ورود اسلام و تشیع به ایران
فصل دوم: تعاملات و مبارزه ایرانیان با امویان
* بخش اول: تعاملات ایرانیان با امویان
  مهاجرت عرب‌ها به ایران
  مهاجرت ایرانیان به مناطق عربی
  سیاست‌های امویان در برابر ایرانیان
  تعاملات فکري امویان با ایرانیان
* بخش دوم: خاندان اموي و مبارزه ایرانیان علیه آنان
  حکومت امویان: شروع و پایان قلمرو
  مبارزه منفی
  واکنش آشکار
فصل سوم: تعاملات و مبارزات ایرانیان با عباسیان
* بخش اول: تعاملات ایرانیان با عباسیان
  خاندان عباسی و ساختار سازمان دعوت
عباسیان و خراسان
  تعاملات علویان با عباسیان
  جریان‌ها و فرقه‌های مذهبی عصر عباسی در ایران
  رهبران و وزیران ایرانی عباسیان
* بخش دوم: مبارزه ایرانیان علیه عباسیان
  سه‌گام مهم عباسیان
  قیام علویان علیه عباسیان
  واکنش ایرانیان علیه عباسیان
  قیام ایرانیان علیه عباسیان در دوره دوم
  مشترکات مبارزه ایرانیان با حکومت‌های اموي و عباسی
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری نهایی.

نوشتن دیدگاه