چکیده:

 مطالب رساله در چهار بخش تنظیم شده است بخش اول توحید، بخش دوم، نبوت و بخش سوم امامت و بخش چهارم معاد؛ و هر بخش مشتمل بر چند فصل و هر فصل دارای چندین مسئله است. در بخش اول به اثبات واجب‌الوجود و صفات ثبوتی و سلبی و در پایان به افعال واجب‌الوجود پرداخته شده است. عمده اختلاف و نزاع در فصل عینیت صفات با ذات و افعال خداوند مطرح شده است. در بخش دوم ضرورت بعثت انبیا و عصمت انبیا ذکر شده است و در مسئله عصمت بحث گسترده ابن ‌ابی ‌الحدید در مورد جایز بودن گناهان صغیره‌ای که باعث نفرت نشود، بیان گردیده است. در بخش سوم مسائل مربوط به امامت همچون وجوب امام افضل بودن امام و منصوص بودن مطرح شده است و در این فصل‌ها است که مذهب ابن ‌ابی‌ الحدید آشکار می‌شود و صریحاً بیان می‌کند که تبعیت با ابوبکر بیعت صحیح و شرعی است که شرایط آن عصر آن را اقتضا می‌کرد. با اینکه ابوبکر را خلیفه بلافصل رسول خدا (ص) می‌داند اما امیرالمؤمنین (ع) را افضل صحابه می‌داند؛ و قول معتزله بغداد را پذیرفته است. در پایان این بخش نظر ابن ‌ابی‌ الحدید در مورد آنانی که با علی (ع) جنگیدند مطرح شده است. او با تبعیت از معتزله آن‌ها را فاسق می‌داند اما معتقد است که عایشه توبه کرده و با حال توبه از دنیا رفته است. در بخش چهارم مسائل مربوط به معاد مطرح گردیده، مسائلی از قبیل بهشت و جهنم، عذاب قبر و صراط و توبه و امر به معروف و نهی ‌از منکر و در پایان بحث ایمان مطرح شده است.

فصول پایان‌نامه:

این تحقیق در چهار بخش ارائه شده است:
بخش اول: «توحید»
* فصل اول: براهین اثبات وجود خدا
* فصل دوم: قدرت عقل در شناخت صفات
* فصل سوم: راه‌های شناخت صفات خداوند
* فصل چهارم: تقسیم صفات
* فصل پنجم: صفات ثبوتی
* فصل ششم: صفات هبلی
* فصل هفتم: عدل
بخش دوم: «نبوت»
* فصل اول: ضرورت بعثت انبیا
* فصل دوم: عصمت انبیا
* فصل سوم: برتر بودن انبیا بر ملائکه
بخش سوم: «امامت»
* فصل اول: وجوب امام
* فصل دوم: صفات امام
* فصل سوم: افضل صحابه
* فصل چهارم: تعیین امام
* فصل پنجم: حکم مخالفین حضرت علی (ع)
بخش چهارم: «معاد»
* فصل اول: ثواب عقاب
* فصل دوم: عقاب فاسق
* فصل سوم: توبه
* فصل چهارم: عذاب قبر، صراط و بهشت و جهنم
* فصل پنجم: ایمان
* فصل ششم: امر به معروف و نهی از منکر
* فصل هفتم: خلاصه‌ای از آراء خاص کلامی ابن ابی الحدید.

نوشتن دیدگاه