چکیده:

 در منطقه‌ی جزیره العرب قبل از اسلام، همانند سایر مناطق، نگرش منفی به زن نگاه غالب بوده است. اسلام این نگاه را متحول کرد. خلقت یکسان زن و مرد در گفتمان قرآن، تساوی آن‌ها را در کسب ارزش‌های معنوی و عدم تفاوت زن و مرد را در زمینه‌های فکری، خانوادگی و اجتماعی به همراه داشت. این بینش در گفتمان نبوی با تأکید بر ارزش ذاتی و شأن و منزلت زن و برخورداری از حقوق متقابل در چارچوب خانواده و مشارکت در امور جامعه، جنبه‌ی عینی و عملی به خود گرفت. با رحلت پیامبر (ص) جامعه دست‌خوش تحولات شد. اراده‌ی جامعه‌ی اسلامی بر این اندیشه استوار شد که گفتمان اسلام در باب زن در حاشیه قرار گیرد. عوامل متعددی هم چون باورهای یهود در تقویت این جریان و بازآفرینی نگاه جاهلی به زن تأثیرگذار بود. باورهای یهود در عهد عتیق در باب آفرینش زن و جایگاه او در هستی و اعتقاد به خلقت طفیلی و تبعی زن سبب شد تا نگاه منفی به زن در ابعاد مختلف در فرهنگ یهود انعکاس یابد. نفوذ این باور یهود در جامعه‌ی اسلامی به‌وسیله‌ی احبار نومسلمان و راویان آن‌ها زمینه را برای بازتولید نگاه منفی به زن در زمینه‌های مختلف فکری، خانوادگی و اجتماعی هم‌سو با نگاه جاهلی فراهم ساخت. بدین ترتیب، نفوذ و رواج باورهای یهود در جامعه‌ی اسلامی منجر به ظهور احادیث و روایت‌هایی شد که هرچند به نام احادیث اسلامی به فرهنگ اسلامی راه یافت، اما در حقیقت چیزی جز بازتولید نگاه جاهلی به زن نبود. از این‌رو، شناخت آموزه‌های اصیل اسلامی از آموزه‌های جاهلی بازتولید شده به نام اسلام، انجام این پژوهش را ضروری می‌سازد.

کلیدواژه‌‌ها:زن، قرآن، سیره نبوی، عصر جاهلی، یهود، اموی، عباسی.

مقالات مرتبط:

تأثیر باورهای یهود در بازتولید نگاه جاهلی به حیات اجتماعی زن در جامعه اسلامی، فاطمه جعفرنیا، صادق آیینه وند، لیلا هوشنگی، مطالعات تاریخ فرهنگی، پاییز 1389، شماره 5، (24 صفحه، از 65 تا 88).
فصول پایان‌نامه:

این پژوهش در هفت قسمت ارائه شده است:
1: مبانی پژوهش
* طرح مسئله
* سؤالات پژوهش
* فرضیات پژوهش
* اهداف پژوهش
* روش پژوهش
2: زن در عصر جاهلی
* شاخص‌های نگاه جاهلی به جایگاه زن در جامعه (بعد فکری)
* شاخص‌های نگاه جاهلی به جایگاه زن در خانواده
* شاخص‌های نگاه جاهلی به حیات اجتماعی زن
3: زن در قرآن و سیره
* زن از دیدگاه قرآن
* زن در عصر نبوی
4: زن در جامعه اسلامی بعد از عصر نبوی
* نگاه اجمالی به وضعیت جامعه اسلامی بعد از رحلت پیامبر (ص)
* جایگاه زن از نگاه جامعه اسلامی
* موقعیت زن در خانواده
* مشارکت اجتماعی زن در جامعه اسلامی
5: زن از دیدگاه یهود
* سیر تاریخی قوم یهود
* آفرینش و خلقت زن در باورهای یهود
* جایگاه زن در جامعه از دیدگاه یهود (بعد فکری)
* جایگاه زن در خانواده
* حیات اجتماعی زن
6: تعامل یهود با اعراب (قبل از اسلام و دوره‌ی اسلامی)
* یهود در جزیره العرب قبل از اسلام
* یهود در دوره اسلامی
7: باورهای یهود و تأثیر آن در بازتولید نگاه جاهلی به زن
* مقدمه‌ای بر نقد و بررسی احادیث
* بازتاب روایت عهد عتیق از آفرینش زن در احادیث اسلامی
* تأثیر باورهای یهود در بازتولید نگاه جاهلی در نحوه تلقی و بینش جامعه به زن (بعد فکری)
* تأثیر باورهای یهود در بازتولید نگاه جاهلی به جایگاه زن در خانواده
* تأثیر باورهای یهود در بازتولید نگاه جاهلی به حیات اجتماعی زن
* ارزیابی کلی احادیث
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه