چکیده:

 صحاح سته در میان منابع روایی اهل سنت و كتب اربعه در میان جوامع روایی شیعه، از اعتبار و ارزش بالایی برخوردار بوده و در موضوع مهدویت نیز دارای احادیث فراوان و ارزشمندی هستند. كتاب بحارالانوار علامه مجلسی نیز در نوع خود، از جهات متعددی ارزشمند بوده و احادیث مربوط به مهدویت را به‌صورت مبسوط مطرح کرده است. به‌علاوه، دو كتاب کمال‌الدین و تمام النعمه شیخ صدوق و غیبت شیخ طوسی، كه به‌صورت اختصاصی در موضوع مهدویت تألیف گردیده، در بین كتب مهدویت از اهمیت خاصی برخوردار است. مهم‌ترین مباحث و مسائلی که از بررسی تطبیقی جوامع روایی فریقین درباره روایات مهدویت قابل دست‌یابی است، بدین شرح است: اگرچه احادیث اثناعشر جزء مسلمات و مورد اتفاق فریقین است، اما اهل سنت درباره تطبیق و مصادیق این احادیث اختلاف نظر شدیدی دارند. با كمك احادیث دیگری که در منابع فریقین آمده و نیز بر اساس شواهد تاریخی، ثابت می‌شود که بسیاری از نظرات و اقوال اهل سنت در این زمینه باطل بوده و بر اساس اعتراف جمع زیادی از دانشمندان اهل سنت، مراد از خلفای اثناعشر در این احادیث، همان امامان دوازده‌گانه (ع) است و مهدی (ع) آخرین خلیفه از این مجموعه است. اسم او، همان اسم پیامبر اسلام (ص) و کنیه او کنیه آن حضرت است. اسم پدر ایشان نیز حسن است و روایتی که پدر مهدی را هم نام پدر پیامبر دانسته، صحیح نبوده و یا قابل توجیه است. همچنین مهدی از نسل فاطمه (س) و از فرزندان امام حسین (ع) بوده و روایاتی كه او را از نسل بنی‌عباس یا بنی الحسن دانسته، مخدوش است. برخی شمایل آن حضرت مانند گشاده بودن پیشانی و نورانیت، نزد فریقین معتبر است. حتمیت ظهور، قیام مردم مشرق که با علم‌های سیاه او را یاری می‌کنند، وجوب نصرت و اجابت مهدی (ع)، نزول عیسی (ع) از آسمان و پر شدن زمین از قسط و عدل، از دیگر موضوعات مشترك در روایات فریقین است.

کلیدواژه‌ها:امام مهدی (ع)، روایات، شیعه، اهل سنت، صحاح.

مقالات مرتبط:

 1. حضرت مهدی (عجل الله) در روایات معتبر فریقین (حدیث اثناعشر و نسب‌شناسی مهدوی)، غلام محمد فخرالدین، اندیشه تقریب، تابستان 1389، شماره 23، (24 صفحه، از 17 تا 40)
2. بررسی تطبیقی روایات حضرت مهدی (عج) در صحاح سته و منابع شیعه، غلام محمد فخرالدین، پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی، تابستان 1386، شماره 22، (26 صفحه، از 115 تا 140)

نوشتن دیدگاه