چکیده:
«تزکیه» اصطلاحی است که در قرآن کریم برای تربیت دینی و پرورش روح و روان انسان به‌کاررفته است. از مهم‌ترین اهداف تربیتی قرآن می‌توان به حرکت انسان در صراط مستقیم، طاهر بودن، دست‌یابی به حیات طیبه، رستگاری، عبادت و رسیدن به مقام بندگی، نزدیک شدن به‌حق، اقامه عدالت و کسب استقلال و عزت اشاره کرد. در این راستا و بر اساس تصریح آیات قرآن کریم، وجود مقدس پیامبر گرامی اسلام (ص)، جامع‌ترین الگویی است که می‌تواند در امر تربیت انسان‌ها مورد توجه قرار گیرد، زیرا خود آن حضرت، به-صورت مستقیم با عنایت خدای بزرگ، تربیت شده است. خطاب‌های خداوند متعال نسبت به پیامبر گرامی (ص) و دستورات عملی خداوند در امور تربیتی و رفتارهای فردی و اجتماعی به آن حضرت، به ما نشانه‌هایی از این تربیت را ارائه می‌دهد. ذکر ویژگی‌ها و صفات شخصیتی و اخلاقی پیامبر اکرم (ص) در آیات قرآن که شامل مواردی از قبیل برخورداری از خلق عظیم، رأفت نسبت به مؤمنان، عبادت فراوان و نماز شبانه، عفت و پاک‌دامنی، حلم و نرم‌خویی، بردباری و صبر، سخاوت، شجاعت و اقامه عدل می‌شود نکات تربیتی فراوانی را برای انسان‌ها به ارمغان می‌آورد. البته ایرادات و شبهاتی از طرف سه گروه، در مورد شخصیت پیامبر اکرم مطرح شده است؛ دسته اول مشرکان و ملحدان دوران پیامبر هستند؛ دسته دوم مسلمانانی هستند که در مورد عصمت آن حضرت و عاری بودن وجود مقدس او از خطا و سهو و نسیان تردید دارند؛ و دسته سوم غربیانی هستند که در مورد وحی، قرآن و همسران پیامبر شبهات متعددی را مطرح کرده‌اند؛ اما تمام این شبهات از سوی اندیشمندان مسلمان و بر اساس آیات قرآن و روایات معصومین (ع) پاسخ داده شده است. در مجموع می‌توان پیامبر گرامی اسلام (ص) را الگویی کامل و تربیت شده از طرف خداوند متعال دانست که همه باید در ایمان، اعتقاد و اخلاق از آن حضرت الگو بگیرند.
کلیدواژه‌ها:پیامبر اسلام (ص)، تربیت، سیره، اخلاق، قرآن، الگو، تزکیه.
