چکیده:
شهر کوفه در سرزمین عراق جنوبی در سال 17 ه زمان خلیفه دوم، توسط فرمانده سپاه اسلام سعد بن ابی وقاص پس از بازگشت از جنگ قادسیه در کنار شهر باستانی حیره، ساخته شد. این شهر بصورت پادگان شهر نظامی از قبایل متعدد عرب و موالی شرکت کننده در جهاد، به وجود آمد. اعراب که به دو گروه بزرگ شمالی و جنوبی تقسیم میشدند، در این شهر با همدیگر در رقابت بودند. بهطوریکه قدرت آنها در ادوار مختلف جا به جامیگردید. پس هرکدام برای حفظ قدرت خود، دست به هرگونه اقدامی میزدند. کوفه از نظر سیاسی یکی از سه شهر بنام صدر در اسلام بود که در آن حوادث مختلفی روی داد. سرچشمه فتنههای آن از زمان خلافت عثمان شروع شد. از زمان خلافت علی که بهعنوان مرکز خلافت قرار گرفت بهعنوان نقطه مقابل شهر دمشق در رقابت بود و مرکز تجمع تشیع گردید. میتوان گفت کوفه پایتخت شرقی جهان اسلام شناخته شد. ثروت عظیمی از جهاد به این شهر سرازیر گردید. مرکز تجمع مخالفان خلافت بنیامیه شناخته شد که در آنها قیامهای تشیع، خوارج و موالی و دیگر مخالفان، در آن رخ داد. تا اینکه عباسیان از موقعیت ضعف بنیامیه استفاده کرده و کوفه را مرکز ساماندهی قیام خود انتخاب کردند و در وهله اول مرکز خلافت آنها قرار گرفت؛ اما با ساخته شدن شهرهای واسط، قصر ابن هبیره و هاشمیه و بغداد کمکم از رونق آن کاسته شد و پس از یک قرن و اندی رو به خاموشی سپرد.
کلیدواژهها:کوفه، قیامهای کوفی، سعد بن ابی وقاص، موالی.