چکیده:
شیعیان دومین جمعیت بزرگ جهان اسلام‌اند که در اکثر کشورهای اسلامی حضور دارند. بر اساس آخرین آمارها نزدیک به درصد جمعیت مسلمانان جهان را شیعیان تشکیل می‌دهند. مطالعه سیاسی وضعیت شیعیان در خلال دو دهه گذشته توجه تعداد زیادی از اندیشمندان را در رشته‌های مختلف به خود جلب کرده است. امروزه به‌خصوص بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران شیعیان در کانون توجهات بین‌المللی قرار دارند. تحولات سیاسی – اجتماعی جهانی به‌خصوص در جهان اسلام باعث شده است شیعیان این کشور روز بروز بر تحرکات سیاسی – اجتماعی خود در مسائل مختلف داخلی و بین‌المللی بیافزایندکه لازم است نسبت به بررسی این موضوع اقدام عملی گردد. از دلایل اهمیت شیعیان به‌عنوان اقلیت اصلی عربستان سعودی، می‌توان به اهمیت جغرافیایی منطقه شیعه‌نشین در امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی و ثبات اقتصادی و سیاسی خلیج‌فارس، عربستان و جهان اشاره کرد. درعین‌حال، پیگیری مطالبات و حقوق شیعیان به‌ویژه توسط ساکنان مناطق «الاحساء» و «قطیف» و تداوم تقابل با حکومت ریاض، موردی است که تحرکات شیعی در منطقه را حائز اهمیت و برجسته کرده است. واکنش شیعیان به سیاست‌های تبعیض‌آمیز، تأسیس جنبش (حرکت الرسالیین الطلع) در سال 1968 با حمایت معنوی آیت‌الله سید محمدمهدی شیرازی از مراجع تقلید شیعیان بود که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 شیعیان عربستان متأثر از این تحول شدند و نقطه عطفی برای شیعیان محسوب می‌گردید. بر این اساس مساجد و حسینیه‌های شیعیان که تا پیش از آغاز انقلاب ایران نقش، چندانی ایفا نمی‌کردند، پس از سال 1979 به پایگاه‌هایی برای جنبش‌های مختلف مذهبی و سیاسی شیعیان تبدیل شدند. مجموع این عوامل، زمینه را برای مدیریت و رهبری ایران در دنیای تشیع فراهم آورده است؛ بنابراین روشن است که این کشور (ایران) نمی‌تواند نسبت به سرنوشت شیعیان جهان بی‌تفاوت باشد و باید به خواست و استقبال شیعیان عربستان برای پر کردن خلأ اعتقادی و فرهنگی و ...، جامه‌ی عمل بپوشاند. لذا نگارنده از سال 1391 باراهنمایی علمی و معنوی استاد ادیب و فرزانه دکتر محمود تقی‌زاده داوری که آرزوهای بزرگ و هدفمندی برای معرفی شیعیان به جهانیان دارد، تصمیم گرفت تا دین خود را ادا کند و گوشه‌ای از نواقص اطلاعاتی موجود در شناخت وضعیت سیاسی – اجتماعی شیعیان عربستان را با تدوین این تحقیق جبران نماید. امید است با لطف خدای باری‌تعالی به این توفیق مهم دست یابد.
