چکیده:
وصیت از ریشه وَصَیَ و جمع آن وصایا به معنای عهد است و در اصطلاح خواستن انجام کاری از وصی، بعد از غیبت وصیتکننده و یا پس از مرگ او میباشد. وصیتنامهنویسی بهعنوان فنی از فنون خطابه از پیش از اسلام در میان اعراب وجود داشته و پس از آن نیز با توجه به تأکید آیات و احادیث در این زمینه همچنان در میان مسلمانان رواج پیدا کرد و در دورههای اسلامی با توجه به شرایط مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی از تنوع گوناگونی برخوردار گشت. در وصیتنامههای خلفای عصر اول عباسی بسیاری از مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی زمان آنها و نیز افکار و آمالشان منعکس شده است. در وصیتنامههای امامان شیعی اثناعشری این دوره، توصیههای دینی و اخلاقی بیشترین سهم را به خود اختصاص دادهاند. وصیتنامههای سیاسی و دینی این دوره از جملهی وصیتنامههایی است که ما را در شناخت مسائل گوناگون عصر اول عباسی رهنمون میسازد. اسلوب نگارش وصیتنامههای این دوره با توجه به تغییر نظام حکومتی و به وجود آمدن عصر جدیدی برای ادبیات دچار تغییرات چندی شده است.