چکیده:
در دوران مدرن در نتیجه‌ی تلاش‌های متفکران و فیلسوفان این دوره، انسان بیش از پیش در کانون توجه قرار گرفت و جایگاه مرکزی را در عالم اشغال کرد. در این دوران همه‌چیز از زاویه‌ی انسانی تعریف می‌شد. بر این اساس مفهوم حق هم در این دوران معنایی انسانی به خود گرفت. در این دوران حقوق کیهان محور یونان باستان و حقوق خدامحور قرون وسطی که در نتیجه‌ی آن، نقش اراده‌ی انسانی در تعیین حقوق فردی و اجتماعی نادیده گرفته می‌شد و حق به مجموعه‌ای از ارزش‌های از پیش تعیین شده اطلاق می‌گردید و انسان همواره محکوم به رعایت این ارزش‌ها بود، کنار گذاشته شد. متفکران دوران جدید با ارج نهادن به مقام والای انسانی در تعیین سرنوشت خویش و تأکید بر توانایی‌های عقل انسان در شناسایی حق و حقوق، مفهوم حق را در رابطه‌ی تنگاتنگ آن با اختیار و اراده‌ی انسانی مطرح کردند. جان لاک فیلسوف قرن هفدهم و نظریه‌پرداز بزرگ حقوق طبیعی، انسان را دارای حقوقی می‌دانست که مستقل از کلیسا و نظام حکومتی معتبر بود و عقل و خرد انسانی کاشف این حقوق بود و لذا حقوق انسان، حقوق اعطایی از جانب کلیسا و حکومت نبود و تنها نقش حکومت، پاسداری از حقوق طبیعی افراد بود. در ادامه‌ی این مسیر فکری به فیلسوف اخلاق قرن هجدهم، ایمانوئل کانت می‌رسیم. کانت نیز مفهوم حق را در ارتباط با مقام و منزلت رفیع انسانی مطرح کرد و می‌توان گفت که بیشتر از جان لاک، به برجسته کردن جایگاه انسان در ارتباط با حقوق انسانی پرداخت. او مفهوم حق را در حوزه‌ی اخلاق مطرح کرد تا همواره انسان با التزام به قانون اخلاقی و خرد خود بنیاد، در ارتباط با دیگر انسان‌ها به گونه‌ای اخلاقی و از بُعد شرافت والای انسانی و غایت فی‌نفسه بودن انسان، هم در وجود شخص خویش و هم در وجود دیگران، با آنان رفتار کرده و حقوق انسانی را مراعات نماید و با حرکت در مسیر تکامل اخلاقی، هر چه بیشتر در راستای انسانیت گام برداشته و آزادی را تحقق بخشد.
کلیدواژه‌ها:جان لاک، ایمانوئل کانت، حق، حقوق طبیعی، قانون اخلاقی، آزادی.
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق در چهار فصل ارائه شده است:
فصل اول: «كليات»
   * واژه، مفهوم شناسی حق
   * جایگاه و سیر تاریخی مفهوم حق در فلسفه
   * جایگاه مفهوم حق در فلسفه لاک و کانت
   * مفهوم حق در دنیای معاصر
فصل دوم: «زمانه و زمینه‌ی نظریه حق نزد لاک و کانت»
   * زمانه و زمینه‌ی نظریه حق نزد لاک
   * زمانه و زمینه‌ی نظریه حق نزد کانت
فصل سوم: «مسئله حق نزد لاک و کانت»
   * مسئله حق نزد لاک
   * مسئله حق نزد کانت
فصل چهارم: «بررسی تطبیقی حق در لاک و کانت»
   * بررسی نقاط اشتراک و افتراق لاک و کانت در مورد حق
نتیجه‌گیری نهایی.

نوشتن دیدگاه