چکیده:
از آنجا که در ادبيات و فرهنگ اين مرز و بوم، عرفان و تصوف اسلامي بيشترين گستره و حجم را به خود اختصاص داده است، بررسي و تحليل همه جانبه آن از دربايست هايي است که بر دوش پژوهندگان و ادباي ماست. در اين راستا، گونه اي نادر از تبرک، کرامت و شفابخشي از خلال متون عرفاني انتخاب و مورد بررسي قرار گرفت.
به کرات خوانده ايم که پيران عرفاني به سبب قوت و قدرت باطني و پرداختن مدام به روح خويش، مي توانند در نفوس اشخاص، مريدان حتي اشيا و طبيعت اثرگذار باشند. اين تاثير گاه از راه نگاه و نظر (آنان که خاک را به نظر کيميا کنند) و گاه با دعا و توجه قلبي است که غالبا به همت تعبير شده است (همت طلب از باطن پيران سحرخيز) و در مواردي نيز مشايخ تصوف براي تيمن، دست يا انگشت بر سر و روي شخصي مي کشيدند.
اما نوع نادر و شگفت از تبرک و شفابخشي، که موضوع اين مقاله است، آن بوده که گاه عارف «آب دهان» خود را به دهان مريد يا اندامي که مبتلا به درد و بيماري بوده، مي رسانده است و نتايجي شگرف و ديرباور از اين «آب دهان» حاصل مي شده است. اين نوع از تبرک به ندرت در آثار صوفيه ديده مي شود و در متن مقاله به قدر وسع، شواهد آن جمع آوري و تحليل گرديده است. در اين مقاله، کوشيده تا ريشه هاي تاريخي اين نوع از کرامت پيدا شود که نمونه هاي متعدد در زندگي حضرت رسول(ص) و يک نمونه از حضرت مسيح(ع) نيز در انجيل نشان داده شده است. در نگاه اسطوره اي، آب دهان با آب حيات قابل انطباق است و شواهد شعري متعددي نيز در دست است که آب دهان را با آب حيات در يک رديف مي نهد که همگي در اصل مقاله موجود است.
كليد واژه: آب دهان، تبرک، شفابخشي، متون عرفاني، حضرت رسول(ص)
