نام، لقب و محل سكونت أبان
در بيشتر مآخذ، از وي با عنوان أبان بن عثمان الأحمر البجلي ياد شده است. تنها ياقوت حموي وي را أبان بن عثمان به يحيي بن زكريا الؤلؤي شناسانده است. اين در حالي است كه در شرح حالي كه از وي به دست داده ، تنها مأخذش، كتاب الفهرست شيخ طوسي بوده است، جايي كه در آن تنها همان نام اول آمده است. در فهرست شيخ طوسي از شخصي با نام يحيي بن زكريا لؤلؤي ياد شدهو ياقوت به دليلي- و قاعدتاً به اشتباه ـ آن را در كنار شرح حال أبان آورده است. بنابراين بايد نزاعهاي مربوط به لؤلؤي و جز آن را به كنار گذاشت.
در مصادر شيعي، وي از موالي قبيل بجيل معرفي شده است. مي‌دانيم كه «مولي بودن» لزوماً به معناي عجمي بودن نيست، چه در ميان خود عربها، پيش از اسلام و احتمالاً پس از آن، عقد ولاء وجود داشته است؛ نمون آن ولاء زيدبن حارثه نسبت به رسول خدا (ص) يا ولاء عماربن ياسر به بني مخزوم است. با اين حال، احتمال عجمي بودن أبان قوي است.
قبيل بجيله قبيله‌اي قحطاني دانسته شده است. اين قبيله همانند بسياري از قبايل حجازي يا يمني ديگر، در پي آغازيدن فتوحات، به عراق كوچيد و در قادسيه حضور يافت. در اين جنگ شماري از ايرانيان به اختيار خويش به اعراب پيوستد و ولاء آنها را پذيرفتند. بسياري هم به اسارت درآمدند و طبعاً به تدريج، پس از آزادي، عنوان موالي قبايل عربي را به دست آوردند. قبيل بجيل در جنگ صفين در كنار اميرالمؤمنين - عليه‌السلام- بود و حتي از مختار نيز بر ضد مخالفانش دفاع كرد. بدين ترتيب بايد آثاري از تشيّع را در اين قبيله سراغ داشت.
دانلود مقاله تلاش برای بازسازی کتاب المغازی أبان بن عثمان الاحمر
