چکیده:
از مهمترین ابهامات تاریخ کلام امامیه رابطۀ دوره نخست کلام امامیه (مدرسۀ کوفه) با کلام امامیه در مدرسه بغداد در سده چهارم و پنجم است. سرشناسترین متکلم امامیه در دورۀ حضور هشام بن حکم است. در این مقاله سعی شده است تا امتداد جریان فکری وی و پیروانش را تا سده چهارم بررسی شود. در همین راستا در بخش نخست، با پیگیری امتداد شاگردان این جریان فکری به این نتیجه رسیدیم که آراء کلامی این جریان فکری از طریق افرادی مانند یونس بن عبدالرحمن، محمد بن عیسی بن عبید، فضل بن شاذان، ابراهیم بن هاشم، علی بن ابراهیم و کلینی به بغداد منتقلشده است. در بخش دوم نیز بدون توجه به سیر استاد و شاگردی به تأثیر اندیشههای هشام بن حکم در دیگر متکلمان امامیه در این بازۀ زمانی پرداختهشده و درنهایت به این نتیجه رسیدیم که بهمرور از میزان تأثیرگذاری اندیشههای وی کاسته شده و در افرادی مانند سید مرتضی به حداقل (مباحث مربوط به امامت) رسیده است.
pdf دانلود مقاله امتداد جریان فکری هشام بن حکم تا شکل گیری مدرسه کلامی بغداد (290 KB)