چکیده:

بررسي آثار کلامي متکلمان اماميه، نشان می‌دهد که آن‌ها رويکردهاي روشي مختلفي جهت اثبات عقايد، به کار گرفتند. اين متکلمان گاه با اتکا به اصالت نص، از اخبار، نصوص و روش‌های نقلي جهت اثبات عقايد بهره گرفتند، گاه با رويكردي عقل‌گرایانه به اثبات دیدگاه‌های كلامي خويش پرداخته و از روش‌های استدلالي مبتني بر مقدمات عقلي جهت تبيين اندیشه‌های ديني استفاده كردند. در اين مقاله، ضمن واکاوي دیدگاه‌های کلامي و رويکرد روشي ابن قبه رازي، به اين سؤال پاسخ می‌دهیم: ابن قبه با چه رويکردي، به اثبات عقايد کلامي اماميه پرداخته و روش وي با متکلمان پيشين چه تفاوتي داشته است؟ متن موردبررسی در اين مقاله، رساله‌ای از ابن قبه در رد کتاب الاشهاد ابوزيد علوي است. بخش مهمي از رساله، در اثبات مسئله امامت و غيبت محمد بن حسن عسکري و بخش ديگر اثبات امامت در شاخه حسيني فرزندان حضرت علی (ع) و ذکر ویژگی‌های امام است. در اين مقاله با استفاده از روش تحليل محتوا و رويکردي توصيفي به بررسي آرا کلامي ابن قبه پرداخته و رساله او از دو منظر محتوايي و روش‌شناسی مورد تحليل قرارگرفته است. اين پژوهش نشان داد؛ ابن قبه با رويكردي استدلالي و با استفاده از اخبار متواتر و مشهور و چينش آن در قالب استدلال، به اثبات نظريه امامت منصوص و رد دیدگاه‌ها و شبهات زيديه پرداخته است. ابن قبه، با کاربرد ادله نقلي، از رويکرد عقلي هشام بن حکم ـ رويکرد استدلالي مبتني بر مقدمات عقلي و حسي ـ فاصله گرفته و با ديگر متکلمان نص گراي اماميه هم سو شده است.

pdf دانلود مقاله بررسی دیدگاههای کلامی و رویکرد روشی ابن قبه رازی (343 KB)

نوشتن دیدگاه