مجموعه‌ی مقالات سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) به معرفی مقاله‌های مرتبط با مداخل دانشنامه اهل‌بیت (ع) می‌پردازد. این بخش از سایت به‌مانند قسمت پایان‌نامه‌ها، به سه کلان موضوع «تاریخی»، «کلامی _ سیاسی _ اجتماعی» و «فقهی _ اخلاقی» تقسیم شده است. همان‌گونه که دانشنامه نیز به سه بخش یاد شده تقسیم شده و هر کدام از این بخش‌ها مشغول تهیه مداخل مختص خود با همکاری نویسندگان می‌باشند. یکی از زیرمجموعه‌های قسمت تاریخیِ مقالات، بخش «اهل‌بیت (ع)» بوده، که به چهارده معصوم (ع) و اهل‌بیت (ع) (به شکل عام) تقسیم شده است. در این مقال بر آنیم تا بخش مقالات عنوان «امام حسن (ع)» از این مجموعه را معرفی کنیم.
به‌طور‌کلی معرفی هر مقاله در سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) همراه با درج نام نویسنده، نام مجله، سال و شماره انتشار آن و همچنین درج رتبه علمی مقاله است. چنان که اگر مقاله چکیده و کلیدواژه‌ای داشته باشد، در ادامه ذکر شده و علاوه بر این، امکان دریافت اصل مقاله نیز وجود دارد. همچنین آدرس اینترنتی مقاله که اثر به صورت متنی یا فایل pdf در آن وجود دارد، در معرفی مقالات لحاظ گردیده است. شایان ذکر است که تلاش بر این بوده تا مقالات به سایت خود مجلات ارجاع شود و در صورت عدم امکان به سایت‌هایی اشاره شود که ملاحظه تمام متن امکان پذیر باشد.
بنابراین در بخش «امام حسن (ع)» تعداد 44 مقاله قرار گرفته، که به 5 زیرمجموعه تقسیم شده است که عبارتند از: «امام و قرآن»، «زندگی نامه امام»، «سیره و شخصیت امام»، «صلح امام» و «همسران و فرزندان». از مجموع مقالات، 1 مقاله حائز رتبه علمی - پژوهشی بوده و 2 مقاله دارای رتبه علمی - ترویجی هستند. شایان ذکر است که در اینجا به تعدادی از مقالات ارزشمند این بخش اشاره می‌شود:
1. عنوان مقاله: «بررسی و نقد گزارش‌های تاریخ شهادت امام حسن مجتبی (ع)»
نویسنده: «یدالله مقدسی»
نام مجله: تاریخ اسلام
سال و شماره انتشار: سال یازدهم، پاییز و زمستان 1389
چکيده
گزارش‌های متفاوتي درباره تاريخ شهادت امام حسن مجتبي (ع) ارائه شده است كه تاریخ‌های هفتم و بيست و هشتم صفر در ميان شيعيان مشهورتر از ساير گزارش‌ها هستند. اين پژوهش براي پي بردن به زمان دقيق شهادت امام حسن مجتبي (ع)، ابتدا گزارش‌های منابع شيعه و اهل سنت را درباره تاريخ شهادت آن حضرت (ع) بررسي می‌کند. سپس به‌نقد ابعاد مختلف گزارش هفتم صفر، مانند شخصيت راوي، صحت انتساب گزارش به وي، فاصله زماني ميان وقوع رخداد و راوي و اشتباه در نسخه‌برداری می‌پردازد؛ و پس از بررسي گزارش بيست و هشتم صفر به روشي مشابه آن را بر گزارش هفتم صفر ترجيح می‌دهد.
کلیدواژه‌ها
امام مجتبي (ع)، هفتم صفر، بيست و هشتم صفر، تاريخ امامت، امامت پژوهي
دریافت مقاله
برای بارگزاری متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید
*****
2. عنوان مقاله: «تاکتيک‌هاي عمليات رواني مؤثر در شکل‌گيري صلح امام حسن (ع)»
نویسنده: «حميدرضا حاتمي، اسماعيل خان‌احمدي»
نام مجله: عملیات روانی
سال و شماره انتشار: زمستان و بهار 90 – 1389
چکيده
ابعاد رواني و جسمي وجود انسان ضرورت كاربرد دو قدرت شمشير و فكر ـ اقدام مستقيم نظامي و عمليات رواني ـ را در جنگ‌ها براي كسب پيروزي بر دشمن مطرح ساخته است. عملیات رواني به‌مثابه اقدامي در جهت تأثير بر ذهن و عواطف آدمي براي ايجاد تغيير در رفتار او پا به‌پای رزم نظامي بلكه مقدم بر آن با حوزه‌ی نظامي گسترده و حوزه‌ی مكاني فراگير و همه‌جانبه صورت مي‌گيرد. طبق آيات و روايات عملیات رواني در دو جبهه حق و باطل ابتدا از سوي دشمنان پيامبران الهي و ائمه معصومين (ع) در ابعاد گوناگون و متنوع طرح‌ريزي و اجرا شد، اما با آغاز رسالت پيامبر اكرم (ص) به‌ویژه در دوران حكومتشان در مكه و در پوشش تهاجمي همه‌جانبه و گسترده (به‌کارگیری همه تاكتيك‌ها) براي نفي دعوت پيامبر اسلام (ص) و خاموش كردن نداي حق‌طلبي و عدالت‌خواهي او به كار گرفته شد كه قرآن از آن با عناويني چون كيد و مكر و ... نام مي‌برد. در این دوران به دلیل نوظهور بودن اسلام و شور و هیجان مسلمین، عملیات روانی دشمنان کاربرد مورد انتظار آنان را نداشت، لیکن با رحلت پیامبر اکرم (ص) منافقین، کفار و مشرکین با توجه به تجربه‌ای که از این شیوه‌ی جنگ داشتند به‌صورت گسترده علیه جبهه حق استفاده کردند. یکی از مقاطعی که این جنگ توسط جبهه کفر به‌صورت وسيع، پيچيده و باظرافت به‌کارگیری شد و تأثیر چشمگیری در جبهه حق داشت دوران امامت و خلافت امام حسن مجتبی (ع) بود. اين حادثه تلخ، جهان اسلام را از دو بُعد وضعيت روحي رواني امت اسلام در آن دوران و روحيات معاويه به‌عنوان طراح و مجري اين جنگ موردبررسی قرار مي‌دهد. گفتنی است نوشتار حاضر که نتیجه یک طرح پژوهشی است، ماهیتی توصیفی- تحلیلی داشته و داده‌های موردنیاز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از تارنماهای اینترنتی گردآوري شده است.
کلیدواژه‌ها
امام حسن (ع)، جهان اسلام، جبهه كفر، عملیات رواني، تاكتيك‌ها
دریافت مقاله
برای بارگزاری متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید
*****
3. عنوان مقاله: «نقد و بررسي روايات مربوط به مطلاق بودن امام حسن (ع)»
نویسنده: «سید محمد مرتضوی»
نام مجله: الهیات و معارف اسلامی (مطالعات اسلامی)
سال و شماره انتشار: تابستان 1386، شماره 76
چکيده
حديث يكي از منابع مهم دین‌شناسی و موردپذیرش همه‌ی فرقه‌های اسلامي است. آنچه امروز به نام حديث در اختيار مسلمانان قرار دارد، همه آن‌ها گفتار معصومان (ع) نيست، بلكه بخشي از آن، احاديث جعلي و برساخته‌ای است كه مسلمانان ساده‌لوح و دشمنان آگاه در راه‌یابی آن به منابع حديثي نقش داشته‌اند. البته جاعلان حديث انگیزه‌های متفاوتي داشته‌اند. كه يكي از آن‌ها حذف رقيب سياسي از جامعه اسلامي بوده است. بر اين اساس، مقاله‌ی حاضر درصدد بررسي رواياتي است كه درباره مطلاق بودن يعني ازدواج‌ها و طلاق‌های مكرّر امام حسن (ع) جعل شده است.
کلیدواژه‌ها
حديث، جعل حديث، محلّل، مطلاق، ذوّاق، انگيزه سياسي
دریافت مقاله
برای بارگزاری متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید
*****
4. عنوان مقاله: «نقد و بررسي زندگي امام حسن (ع) از ديدگاه دونالدسن»
نویسنده: «نعمت‌الله صفري فروشاني، معصومه اخلاقي»
نام مجله: طلوع
سال و شماره انتشار: بهار 1391، شماره 39
چکيده
تاریخ شاهد، وقايع و رخدادهاي مناقشه برانگیزی در دوران حيـات و امامت امام حسن (ع) بود. اين رخدادها از دیدگاه‌های گونـاگون بـه اشـكال متفاوتي تفسير شده است. ديدگاه مستشـرقان دربـاره وقـايع زنـدگي امـام حسن (ع) از آن جمله است. دونالدسـن مستشـرق انگليسـي در بخشـي از کتاب خود با عنوان «مذهب تشيع» به تحليل زندگي امام حسن (ع) پرداخته است. وي در اين بخش، ازدواج‌های امام و نيز صلح او بـا معاويـه را مورد هجمه قــرار داده، ايشــان را بــه پایین بودن قــوه اخلاقــي، شــجاعت، خویشتن‌داری و توانايي عقلاني متهم كرده است؛ ولي با بررسـي روشـمند سير وقايع می‌توان به اين نتيجه رسيد كـه موضـع امـام در قبـال معاويـه، حذف وي بود و صلح امام فقط زماني اتفاق افتاد كه امام راه ديگـري جز آن نداشت. روايات مربوط به ازدواج و طلاق‌های مكرر امـام نيـز ازلحاظ سندی مغشوش و از لحاظ محتوايي دچار اشكالات جدي هستند.
کلیدواژه‌ها
امام حسن (ع)، شیعه پژوهی، مستشرقان، دونالدسن، عقيده شيعه
دریافت مقاله
