چکیده:

 فعالیت‌های فرهنگی امام علی (ع) در دوران 25 ساله پس از پیامبر گرامی اسلام (ص) به‌عنوان موضوع پایان‌نامه مشخص شده است. فعالیت‌های امام در این دوران به‌گونه‌ای است که نمی‌توان آنان را نادیده گرفت، بلکه به‌عنوان یک فعالیت اثرگذار باید در نظر گرفته شود. این پایان‌نامه دارای شش فصل می‌باشد. در فصل اول به کلیات پرداخته است؛ فصل دوم زمینه‌های فعالیت فرهنگی امام علی (ع) در دوران قبل از رسالت تا رحلت رسول خدا (ص) از جمله گستردگی علم امام، تربیت‌یافتگی امام در نزد پیامبر اسلام (ص) و شایستگی‌های علمی امام و ... مورد تدقیق و بررسی قرار گرفته و تبیین و تشریح گردیده است. انواع فعالیت‌های فرهنگی امام در حوزه‌های مختلف چون تفسیر قرآن، جمع‌آوری قرآن، مشاوره به خلفا، مناظره با اندیشمندان دیگر ادیان و ... در فصل سوم به‌طور جداگانه آورده شده است؛ موانع فعالیت‌های فرهنگی امام علی (ع) از مباحث دیگر است که در فصل چهارم مورد بررسی و به‌طور جداگانه به مصادیق آن پرداخته شده است؛ در فصل پنجم به پیامدهای فعالیت‌های فرهنگی امام با موضوعاتی چون امام علی (ع) پایه‌گذار وحدت اسلامی، حافظ اسلام و محور علوم قرار گرفتن ایشان اشاره می‌کند. برخی از یافته‌های این فصول عبارتند از: 1) به این نتیجه رسیدیم که امام علی (ع) علم خود را از خزانه غیب الهی یا از تعلیمات پیامبر که آن نیز از مبدأ وحی سرچشمه می‌گرفت دریافت کرده بود و همچنین بیانات پیامبر گرامی اسلام (ص) درباره امام، موقعیت حضرت علی (ع) را از نظر معنویت و از نظر اخلاص در دین به‌خوبی روشن می‌سازد. 2) امام در این دوران به انجام خدمات علمی و اجتماعی بسیاری موفق شد که تاریخ نظیر آن را برای دیگران ضبط نکرده است؛ 3) با بسته شدن باب معرفت دینی و نهی از ژرف‌اندیشی راه برای انجام فعالیت‌های امام کم‌رنگ شد و امام کمتر می‌توانست به فعالیت‌های خود آزادانه عمل کند؛ 4) امام توانستند ثمرات مفیدی را به جامعه اسلامی هدیه کنند که از جمله حفظ اساس اسلام و وحدت مسلمین بود.

 کلیدواژه‌ها:امام علی (ع)، فعالیت فرهنگی، علم، حدیث، مشاوره.

فصول پایان‌نامه:

این اثر در شش فصل نگاشته شده است
فصل اول: «کلیات تحقیق»
* طرح مسئله
* روش تحقیق
* پرسش‌های تحقیق
* مروری بر تحقیقات گذشته
فصل دوم: «زمینه‌های فعالیت فرهنگی امام علی (ع)»
* تربیت‌یافتگی علی (ع) در دامان پیامبر (ص)
* شدت علاقه‌ی پیغمبر (ص) به علی (ع)
* پیوند امام (ع) با پیامبر (ص) در بیان خود امیرالمؤمنین
* گستردگی علم امام از زبان خودش
* گستردگی علم حضرت به روایت راویان
* شایستگی‌های علمی امام (ع)
* معرفی حضرت علی (ع) از جانب پیامبر (ص)
* قضاوت حضرت علی (ع) در زمان پیامبر (ص)
* تیزهوش بودن امام (ع)
* برخی از فضایل امیرالمؤمنین (ع) از زبان سعد بن ابی وقاص
* برخی دیگر از فضیلت‌های امام
* نتیجه‌گیری
فصل سوم: «انواع فعالیت‌های امام علی (ع) در دوران 25 ساله پس از پیامبر (ص)»
* انواع فعالیت‌های امام علی (ع) در دوران 25 ساله پس از پیامبر (ص)
* امام علی و کژروی‌های فقهی روزگار
* امام علی و قضاوت‌های ابوبکر
* امام علی و قضاوت‌های عمر بن خطاب
* امام علی و قضاوت‌های عثمان
* امام علی و مشاوره به خلفا
* امام علی و مناظره‌های دانشمندان یهود و نصارا

* مناظره اعتقادی با خلیفه اول پیرامون ولایت
* جمع‌آوری قرآن
* امام علی (ع) و علم فقه
* امام علی (ع) و علم کلام
* علم تفسیر
* تربیت شاگردان
* آثار حدیثی امام
* روشنگری امام
* دفاع از غدیر
* مبارزه امام در احیا سنت‌ها و از بین بردن بدعت
* نتیجه‌گیری

فصل چهارم: «موانع فعالیت‌های فرهنگی امام (ع) در دوران 25 ساله پس از پیامبر (ص)»
* موانع فعالیت‌های امام (ع) در دوران 25 ساله پس از پیامبر (ص)
* اهداف پشت پرده خلفا
* گماردن افراد نالایق در منصب
* رواج بدعت‌ها و محو سنت‌ها
* منع از تدوین حدیث در زمان خلفا
فصل پنجم: «پیامدهای فعالیت‌های فرهنگی امام علی (ع) در دوره 25 ساله پس از پیامبر (ع)»
* پایه‌گذاری وحدت اسلامی
* حفظ اساس اسلام و سالم ماندن امور اسلام
* محوریت قرار گرفتن امام علی (ع) در برخی از علوم
* نتیجه‌گیری

فصل ششم: «نتیجه‌گیری و پیشنهاد».

نوشتن دیدگاه