چکیده:
بررسي و نقد ديدگاههاي مثبت و منفي خاورشناسان درباره اهلبیت (ع)، هدف اصلي اين رساله ميباشد که با روش کتابخانهاي صورت گرفته است. مستشرقين درباره پيامبر اسلام (ص)، تشيع و اهلبیت (ع) آثار متعددي تأليف نمودهاند؛ اما در وراي اين تحقيقات و تأليفات، انگيزه واحدي مشاهده نميشود و برخي از آنان کاملاً با اهداف استعماري يا تبشيري به اين وادي قدم نهادهاند. نتيجه چنين تحقيقاتي قابل نقد بوده و عدم تسلط کافي آنان بر متون ديني و بررسي تاريخ تشيع با استناد به منابع مخالف يا معارض، موجب شده که آنان در زمينه اهلبیت (ع) دچار اشتباهات فراواني شوند. برخي از مستشرقان مانند مادلونگ و ماسينيون، با ديد مثبت به اهلبیت (ع) نگريسته و آنان را از خاندان پيامبر (ص) و جانشينان برحق او شمرده و آيه تطهير، مباهله و مودت را دليل جانشيني آنان معرفي کردهاند. برخي ديگر از شرقشناسان، تشيع را يک نهضت سياسي ناميدهاند که پس از رحلت پيامبر اسلام (ص)، يا در دوران خليفه سوم و يا در زمان خلافت امام علي (ع) بهوجود آمده است. از سوي ديگر، زندگاني پيامبر (ص)، بعثت و کتاب آسماني او، بهويژه اثرپذیری آن از يهوديت و مسيحيت، غزوات، ازدواجها و اتهاماتي که بر پيامبر وارد شده، از مسائل مورد توجه مستشرقين ميباشد. ديدگاههاي مثبت و منفي مستشرقان درباره علي (ع)، همسر و فرزندان او، بهويژه شايستگيهاي او براي جانشيني، از نظر علم، شجاعت، تقوا و توانايي در آثار خاورشناسان منعکس شده است. برخي نيز اتهاماتي در زمينه حکومت و سياست به امام وارد ساختهاند. بعضي از آنان نيز معتقدند که فاطمه (س) نتوانست از موضع جانشيني پدر خود بهخوبي دفاع کند. آنان در مورد صلح امام حسن (ع)، قيام امام حسين (ع)، عدم قيام امام سجاد (ع)، علم امام باقر (ع) و صادق (ع)، برخورد با غاليان، رابطه عباسيان با ائمه (ع)، ولايتعهدي امام رضا (ع) و مهدويت و زندگاني امام عصر (ع) ديدگاههاي متفاوتي را ابراز نمودهاند که مورد بررسي قرار گرفته است.
کلیدواژهها:اسلام، اهل بيت (ع)، شيعه، مستشرقين، پيامبر اسلام (ص)، ائمه اطهار (ع).