چکیده:
این نوشتار به معرفی اقوام، قبایل و شخصیت‌های (غیر خاندان اهل‌بیت) اختصاص دارد و در پنج باب سامان یافته است. نویسنده در باب اول ضمن معرفی انصار امام حسین (ع) از اهل کوفه به وصف قبیله سجنا، بنی اسد، آل همدان، اوس و خزرج، بنی‌تمیم، بنی‌تغلب، ازدیان، بنی‌کلاب، حنفیان، جهنیین، غفاریان و شیبانیین و ... می‌پردازد. سپس نامه‌نگاری‌های افرادی از قبایل مذکور در دعوت و یاری کردن سیّد الشهدا، مانند نامه حبیب بن مظاهر و همسرش، شرح علاقه، شجاعت و غیرت او به امام حسین (ع)، کمک‌رسانی بنی اسد و بعضی افرادِ قبیله بنی اسد همچون: مسلم بن عوسجه و محبت وی به اباعبدالله الحسین (ع) و گروهی از مردان بنی اسد مانندِ عمر بن خالد الاسد صیداوی، انس بن الحارث الکاهلی و الموقع بن ثمامه الأسدی را وصف کرده است. در باب دوم نویسنده برخی رجال بصره را که در کربلا به مدد امام حسین (ع) آمده بودند معرفی می‌کند. باب سوم به وصف گروهی از بردگان از یاران امام حسین (ع) در کربلا و شهیدان روز عاشورا همچون: جون بن حوی و نحوه شهادت وی و ده تن دیگر از این افراد اختصاص دارد. در باب چهارم نویسنده به معرفی شهیدان نهضت حسینی قبل از واقعه کربلا می‌پردازد و کیفیت شهادت هانی بن عروه، مسلم بن عقیل، قیس بن مسهّر صیداوی اسدی، عبدالله بن یقطر، عبدالاعلی بن یزید الکلبی، عماره بن صلخب ازدی، عباس بن جعده الجدلی، عبیدالله بن عمرو الکندی و عبیدالله بن الحارث بن نوفل همدانی را بیان می‌کند. در باب پنجم به معرفی برخی انصار سرور و سالار شهیدان امام حسین (ع) در کربلا از زنان، شجاعت‌ها و نقش آنان در حادثه عاشورا اختصاص دارد.
