چکیده:

تربیت صحیح فرزند یکی از دغدغه‌های اساسی انسان‌های آگاه بوده و تأثیر آن در فرد، خانواده و اجتماع، کاملاً روشن است؛ به همین جهت، احساس نیاز به تحقیقی جامع که روش‌های تربیت فرزند از دیدگاه قرآن کریم و اهل‌بیت (ع) را به دقت بررسی نماید به‌صورت جدی مطرح است. موضوع تربیت فرزند از دیدگاه اسلام را می‌توان در بخش‌های گوناگونی مانند مبانی، اصول، مراحل، زمینه‌ها و اهدافی مورد بررسی قرار داد. در همین راستا ایمان به خدا، کرامت و فطرت مهم‌ترین مبانی تربیت اسلامی به شمار می‌رود. اصل اعتدال، تعقل، تسهیل و تیسیر، زهد و تفکر نیز اصول محوری تربیت اسلامی هستند. همچنین مراحل تربیت اسلامی شامل دوران‌های پنج‌گانه‌ی بارداری، شیردهی، کودکی، نوجوانی و جوانی می‌شود. نکته‌ی مهمی که همواره باید مورد توجه باشد آن است که تربیت صحیح بدون توجه به زمینه‌های اثرگذار میسر نبوده و نباید از نقش زمینه‌هایی چون محیط، وراثت و دوست، غفلت نمود. با این توصیف، درصورتی که تربیت فرزندان طبق تعالیم اسلامی انجام شود اهدافی چون یقین، عبادت، لقاءالله، خودآگاهی، تکامل عقل و قلب و عدالت کاملاً قابل دسترسی خواهد بود. موضوع بسیار مهم دیگر، یافتن روش‌های تربیت فرزند از نظر قرآن و اهل‌بیت است؛ در این باره، سه روش عمده از آیات قرآن و روایات اهل‌بیت (ع) قابل استخراج است: روش‌های صریح، کنایی و اصلاحی. روش‌های صریح شامل ارائه الگو، محبت، تذکّر، موعظه، تشویق و تنبیه، نظارت و مراقبت، مساوات و نرمی و ملاطفت است. ابهام (تذکر غیرمستقیم)، تطبیق (نقل موارد مشابه و منطبق سازی مورد بر آن)، عطف خطاب به مخاطب فرعی، عمل کردن گوینده، هنر و اظهار اعتقاد خلاف نیز مهم‌ترین مصادیق روش کنایی هستند. همچنین در صورتی که کار خطایی از فرزند سر بزند باید از روش‌های اصلاحی مانند تغافل، عفو و چشم‌پوشی و مجازات متناسب، کمک گرفت.

کلیدواژه‌ها:روش‌های تربیتی، علوم تربیتی، تربیت اسلامی، فرزند، قرآن، اهل‌بیت (ع).

نوشتن دیدگاه