چکیده:
امام حسین (ع) در قرآن و روایات، با عناوینی مانند فرزند رسول خدا (ص)، دارای طهارت و عصمت، واجب الاطاعه، مظلوم و صاحب نفس مطمئنه معرفی شده است. قیام امام حسین (ع) از منظر سنت دارای مبانی مهمی مانند اصلاحطلبی، امربهمعروف و نهی از منكر و تشكیل حكومت اسلامی است؛ اما از منظر قرآن، این قیام از جهات متعددی قابل بررسی است؛ از یکسو، امام حسین (ع) مفسر، وارث معارف و مجری احكام قرآن است، كه دلایل قرآنی و حدیثی بر آن دلالت داشته و به دلیل امامت، عصمت و رضایت پیامبر از آن حضرت قیام ایشان بر محور قرآن تلقی میشود. از سوی دیگر، قرآن و امام حسین (ع)، كه در واقع یك حقیقت هستند، در ادای رسالت الهی همگام بوده و نقاط مشترك بسیاری مانند عدم فرسودگی با گذشت زمان، نورانیت دائمی، پیشوایی همهی انسانها، انحراف ناپذیری، پربركت بودن، جداكنندگی حق از باطل، حجیت برای جهانیان، عظمت وجودی و انطباق با حق، میان آن ها وجود دارد. همچنین سیرهی اخلاقی، سیاسی و اجتماعی امام نیز برگرفته از قرآن بوده و کاملاً با آموزههای قرآنی هماهنگ است. یكی دیگر از بهترین شیوههایی كه بهوسیلهی آن میتوان به مبانی قرآنی قیام امام حسین (ع) پی برد توجه به سخنان، خطبهها و نامههای آن حضرت در مقاطع مختلف نهضت، از مدینه تا كربلا است، كه دائماً ریشهی حركت اصلاحی خود را با استناد به آیات قرآن روشن ساخته است. انطباق رفتار امام با قرآن در طول نهضت بهویژه از بُعد مبارزه با ظلم و نظام طاغوتی، با توجه به مطالبی كه در كلام ایشان آمده و قرآن نیز به آن تصریح نموده، قابل اثبات است. از طرف دیگر، اصول و معیارهای قرآنی فراوانی مانند توحید، عبودیت، ولایت و رهبری، عدالتخواهی و عزت طلبی، بر این نهضت حاكم است كه آن را از سایر نهضتها متمایز میکند. شبهاتی هم بر این نهضت وارد شده، كه دلایل فراوانی بر رد آن ها دلالت دارد.
کلیدواژهها:امام حسین (ع)، قیام، قرآن، سنت، اصول قرآنی، اصلاحطلبی.