چکیده:

 به یقین امامان (ع) در احیاء دین اشعارهای مذهبی از جایگاهی والا برخوردار هستند و هر کدام در شرایط مختلف زمانی خود، رسالتی خطیر داشته‌اند، در راستای انجام وظایف و تکالیف الهی متحمل انواع آزار و اذیت‌های بسیاری‌ حتی تا شهادت بوده‌اند. در این میان، چهره درخشان امام حسین (ع) به‌ویژه قیام کربلا و بازتاب آن در بیداری مسلمانان و تأثیرپذیری شعر شیعه از عاشورا و دستاوردهای آن از منزلتی والا بهره‌مند است؛ بنابراین در این مجموعه با عنوان سیمای واقعه کربلا در دیوان الشیخ محسن ابوالحب بر آنیم که مختصری از حیات امام حسین (ع) به‌ویژه واقعه کربلا را بررسی نماییم؛ چراکه این واقعه عظیم، بزرگ‌ترین رویداد زندگی شریف حضرت سیدالشهدا (ع) در سال 61 ق می‌باشد که بیشترین اطلاعات و داده‌های تاریخی پیرامون آن وجود دارد. مجموعه حاضر، بیشتر به قیام امام حسین (ع)، از مبداء تا مقصد توجه داشته وبر آن است تا شناخت بیشتری از حادثه کربلا، تحلیل و تأثیرش را خصوصاً در شعر «ابوالحب» منعکس نماید. لذا با توجه به بازتاب واقعه کربلا در شعر شعرای کربلا وعاشورا بودن شناساندن اشعار عاشورایی و شعرای دینی و حسینی در ادب شیعه در حد یک ضرورت و تکلیف است که منشأ آن الگوپذیری از قیام کربلا و دستاوردهای بزرگ آن می‌باشد، دستاوردهایی که همه نشان و نمادی از شهادت و اسارت آن واقعه عظیم را در خود دارد، زیرا از هر زاویه‌ای که به واقعه کربلا و ابعاد زمانی، مکانی، شخصیت‌ها و ... بنگریم بیشتر و بهتر میزان بازتاب این واقعه را در ادبیات تمام ملت‌ها و فرهنگ‌ها به‌ویژه ادبیات شیعه می‌بینیم تا جایی که می‌توان اظهار داشت واقعه عاشورا گویا آیینه تمام نمای مظاهر شیعه و دین اسلام است؛ و نیز این بازتاب را هر چه واضح‌تر و شفاف‌تر در پژوهش پیرامون شعر و شعرای عاشورایی به‌خصوص در شعر آقای ابوالحب (متوفی‌1305) _ از شعرای شیعی معاصر _ می‌یابیم و لذا این شاعر جایگاهی ممتاز در میان شعرای عاشورایی دارد و الحق که وی یکی از مفسرین شعر عاشورا در ارائه مظلومیت آل رسول الله (ع) در قیام کربلا است و سزاوار توجه و شناسایی بیشتر می‌باشد.

 فصول پایان‌نامه:

این تحقیق در چهار فصل ارائه شده است:
فصل اول: مختصری از زندگی امام حسین (ع) و قیام عاشورا تا شهادت و اسارت
* دوران زندگی امام حسین (ع)
* سیمای واقعه کربلا در یک نگاه کلی
* سیمای دوگانه واقعه کربلا
* منطق کربلا
* علل قیام امام حسین (ع)
* اهداف امام حسین (ع) از قیام کربلا و نهضت عاشورا
* علت شهادت امام حسین (ع) و ترغیب ائمه (ع) بر اقامه عزا و تاکید بر سرودن شعر حسینی
* نقش عاشورا در بیداری مسلمانان و شیعیان
فصل دوم: «جریان تاریخ در ادبیات عاشورای کربلا»
* جریان تاریخ در ادبیات عاشورای کربلا
فصل سوم: «شیخ محسن ابوالحب»
* معرفی ابوالحب و لقب وی
* ولادت و ذوق شاعری ابوالحب
* نگرشی بر دیوان ابوالحب در نوع ادب حسینی
فصل چهارم: «مفاهیم شعری»
* مفاهیم شعری
* چگونه می‌توان پس از شما صبور ماند؟
* اسارت
* صبر در منطق رسول الله (ص) و حسین (ع)
* نگاهی بر جلوه‌های عزای امام حسین (ع) از منظر انبیاء (ع)
* توسل شیعه و شاعران به حسین (ع) و آل او
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه