چکیده:
مالکیت از موضوعات مهم اقتصادی است و هدف از جعل آن اعطای حق تصرف به مالک است. زمین در طی قرون و اعصار همواره یکی از اساسیترین منابع تأمین ثروت بشر بوده و از این جهت، ایجاد و اکتساب مالکیت آن شایان توجه است. تحقیق حاضر تحت عنوان «اسباب تملّک اراضی در فقه امامیه و حقوق موضوعهی ایران» در چهار فصل تنظیم شده است. در این تحقیق به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی به موضوع اسباب مالکیت اراضی پرداخته میشود. از آنجا که در فقه امامیه و حقوق موضوعهی ایران، اسباب تملک اراضی به نحوی مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است در این تحقیق سعی میشود که این اسباب از متون فقهی و قوانین استخراج شود و به صورت مدوّن درآید. با بررسی متون فقهی امامیه و قوانین موضوعهی ایران، این نتیجه به دست میآید که مهمترین اسباب تملّک اراضی برای اشخاص حقیقی، عقود بهویژه عقد بیع است. پس از عقود، شایعترین سبب تملّک اراضی برای اشخاص حقیقی ارث است. برای اشخاص حقوقی عقد بیع و نص قوانین موضوعه از مهمترین اسباب تملک اراضی است. در مورد تملک اراضی موات از طریق احیای آنها، در قوانین موضوعهی ایران تعارض آشکاری دیده میشود. بر پایهی دیدگاه امامیه اغلب اراضی از انفال و در مالکیت دولت است.