چکیده:
پس از تعریف تقیه، این موضوع در روایات و کتب فقهی شیعه و اهل سنت مورد بررسی قرار گیرد و همچنین سعی شده تقیه در قرآن که از ادله مشروعیت تقیه میباشد همراه با نظرات مفسران شیعه و سنی نیز بیان شود. همچنین ادله دیگر همچون فطرت، عقل، سیره متشرعه،... مورد بررسی قرار گرفت. تاریخ تقیه و تقیه در زمان معصومین (ع) از زمان پیامبر اکرم (ص) تا زمان غیبت امام زمان و تا زمان حال بررسی شده است فلسفه تقیه تأثیر تقیه در احکام فقهی، اجتماعی و سیاسی به اختصار بیان شده است؛ و سعی شده تقسیمات تقیه بر اساس نحوه آن با استفاده از تفسیر آیات و بررسی احادیث ائمه بیان شود. در بخشهایی به احادیثی از ائمه معصومین (ع) اشاره شده است که کسی را که در مواقع لزوم تقیه نکند مذمت کرده و تقیه کننده را ستودهاند. همچنین منشأ حمل بر تقیه و قرائن حمل بر تقیه و نقش آن بر احکام حلال و حرام نیز در این نوشتار مورد بررسی قرار گرفته است؛ و سعی شده با بررسی روایات معصومین (ع) که در استنباط احکام شرعی مورد توجه قرار میگیرند و با توجه به امکان حمل آنها بر تقیه و در نظرگرفتن نظر فقها و جوامع روایی درصدد کشف ضوابط تقیه امام و علل آن برآمدهایم. تمامی تقسیمات و نامهایی که بر حالات تقیه نهاده شده است تماماً بر اساس تاریخ ائمه (ع) و رفتار آنها در زمانهای تقیه بوده است. در مورد تقیه ائمه (ع) تقریباً به تمامی موارد و انواع تقیه از طرف ایشان اشاره شده است و تا حد امکان دلایل آن نوع از تقیه نیز بیان شده است.
فصول پایاننامه:
این تحقیق در چهار فصل ارائه شده است:
فصل اول: «كليات»
فصل دوم: «تقيه در زمان معصومين»
فصل سوم: «ادله»
* فلسفه تقيه و آغاز دوران تقيه
* ادله مشروعيت تقيه
فصل چهارم: «اقسام تقيه»
* تقسيم از جهت شكل و کیفیت تقيه
* تقسيم از جهت انگيزه و علت تقيه (اهداف تقيه)
* تقسيم از جهت شخص تقيه كننده
* تقسيم تقيه از جهت تقيه شونده
* تقسيم از جهت مورد تقيه
نتیجهگیری.