چکیده:
در این رساله بحث تفصیلی انقلاب و قیام در مقابل حکومت ظلم از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرارگرفته است. نخست تاریخچه‌ای از تئوری‌های انقلاب و پدیده‌هایی چون شورش، طغیان، کودتا و اصلاح ذکر شده و سپس به این نکته اشاره می‌شود که واژه انقلاب یکی از الفاظی است که در قرن هفده به بعد در ایران مورد استعمال قرارگرفته و در فرهنگ‌ها و اقوام مختلف دیگر نیز الفاظ متفاوتی برای آن بکار رفته است. علاوه بر تنوع الفاظ از گستره تعاریف و مفاهیم مختلفی نیز برخوردار بوده است؛ بنابراین برای تحقیق پیرامون موضوع باید بحث لفظی را کنار گذاشت و قدر متیقن از مفهوم این واژه را مدنظر گرفته، با توجه به آیات مختلف قرآن و ابواب فقه و تاریخ اسلام ضمن بحث و بررسی عمیق این معنا (انقلاب یا قیام) جایگاه آن را نیز مشخص و معین نمود. نگارنده در این تحقیق بر این باور است که مفهوم مورد نظر در ابواب «امر به معروف و نهی از منکر»، «جهاد و بغی» بیشتر قابل تفحص و بررسی است تا در ذیل کلمات «انقلاب» و مشتقات آن در قرآن؛ بنابراین انقلاب و قیام در مقابل حکومت ظلم را نوعی «امر به معروف و نهی از منکر» می‌داند که از طرف مردمی آگاه، متحول و شعور یافته با انتخاب و اختیار به‌طور هم‌زمان و جمعی در مقابل سلطان، پادشاه و هیئت حاکمه جائر و ظالم طی مراحل خاص به‌منظور تغییر و تحول در ساخت‌ها، نهادها، ارج‌ها و ارزش‌های مسلط و به تعبیری صحیح‌تر احیاء سنت‌ها و معارف خدا و رسول و اماته بدعت‌ها، تحریفات و منکرات، تحت رهبری واجد شرایط که معمولاً خشونت‌آمیز است صورت می‌گیرد. بخش بعدی نیز به شرایط، مراحل و تعاریف «امر به معروف و نهی از منکر» اختصاص می‌یابد و در مبحث دیگر مشروعیت انقلاب از دیدگاه اهل سنت و اهل تشیع به‌تفصیل مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. در آخرین بخش نیز مشروعیت انقلاب و دیگر ادله موجود در آیات، روایات و تاریخ اسلام مبنی بر حق قیام و انقلاب در مقابل حاکم ظالم مطرح و مورد استناد واقع می‌شود. در خاتمه نیز نتیجه‌گیری موضوعی و هم مفهومی از رساله به عمل آمده است.
 توضیحات بیشتر:
 فصول پایان‌نامه:
این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «سیر تاریخی و روند تحولات پدیده انقلاب»
   * دوران باستان
   * تئوری انقلاب در قرون وسطی
   * تئوری انقلاب در قرن 19
   * تحلیل انقلاب از دیدگاه متفکرین معاصر
   * ویژگی‌ها و وجوه تمایز انقلاب با سایر تحولات و خشونت‌های سیاسی مدنی
فصل دوم: «اسلام و انقلاب (انقلاب در تعریف و ارکان آن در اسلام)»
   * مفهوم لغوی و اصطلاحی انقلاب
   * مفهوم لغوی انقلاب در قرآن
   * تعاریف انقلاب اسلامی
   * عناصر ممیزه و ارکان انقلاب در اسلام
فصل سوم: «امر به معروف و نهی از منکر (طرح فتاوای فقهای تشیع)»
   * وجوب امر و نهی و مفهوم معروف و منکر
   * شرایط امر به معروف و نهی از منکر
   * مراحل امر به معروف و نهی از منکر
فصل چهارم: «مشروعیت انقلاب»
   * دیدگاه‌های اهل تسنن
   * دیدگاه‌های اهل تشیع
فصل پنجم: «ادله مشروعیت انقلاب»
   * ادله اطاعت نبردن از حاکم ستمگر و جائر از کتاب خدا و اخبار
   * ادله جور انقلاب و حق خروج علیه زمامداران جائر
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه