چکیده
به پیام های نمادین و برگرفته از بیانات امام حسین (ع) یا فرهنگ غنی مستفاد از قیام حسینی، «شعارهای عاشورایی» اطلاق میشود. این شعارها در آثار تاریخی، مقاتل و سیرۀ امامان(ع) ملاحظه می شود؛ اما تاکنون خاستگاه ها و گونه های آن با ابزار علمی مورد مداقه قرار نگرفته است. به جهت درهم آمیختگی شعارهای مستند و غیرقابل استناد در نقل های مربوط به واقعۀ عاشورا، شناخت گونه های این شعارها و سنجش آنها به منظور بهره وری بیشتر فردی و اجتماعی، ضروری است؛ چه، با مطالعه در زمینۀ پیدایش و تطور شعارهای عاشورایی درمی‌یابیم که پاره ای از این شعارها دارای منشأ سیاسی، عرفانی یا اخلاقیاست. «شعارهای عاشورایی» در میان منابع دینی، بیشترین تقارب را با حدیث و بیشترین قابلیت سنجش را با معیارهای ثابت شده در علوم حدیث دارا هستند؛ لذا با کاربست اصول این علوم، می توان به صحت و میزان اصالت آنها دست یافت. این شعارها با اعمال آموزه های دانش های حدیثی بدین گونه قابل طبقهبندی اند: 1. شعارهایی که در آن، نقل، صحیحاً به لفظ و معنا صورت گرفته و انتساب آنها به امام حسین(ع) به مثابۀ خبر صحیح است؛ 2. شعارهایی که در آن، به دلیل وجود متابعات و شواهد، نقل به معنا رخ داده است، ولی ماهیت روایی دارد؛ 3. شعارهایی که نقل به معنا نشده است، ولی مضمون آنها با روایات صحیح الصدور تأیید می شود؛ 4. شعارهایی که ساختگی است و به واسطۀ اطلاق یا عمومیت الفاظ و برخی برداشت های غلط از آن نمی توان پذیرفت که از ناحیۀ معصوم(ع) صادر شده باشد.
کلیدواژه‌ها: امام‌حسین (ع)، شعار، عاشورا، فقه‌الحدیث، کربلا، نقدالحدیث
pdf دانلود مقاله شعارهای عاشورایی از منظر دانش های حدیثی؛ گونه ها و خاستگاه ها (330 KB)
