چکیده:

 روش‌شناسی روایات تفسیری معصومان (ع) به دلیل جایگاه خاص سنت در تبیین قرآن، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از آنجا که عصر امام سجاد (ع) توأم با خفقان سیاسی، انزوای شیعیان و انحراف‌های دینی بود، بررسی چگونگی روش ایشان در تبیین آیات قرآن، نگاه ویژه‌ای را می‌طلبد. امام سجاد (ع) در عصر خود سیاست تقیه را پیش گرفت، به فعالیت‌های آموزشی روی آورد و در حوزه‌ی تفسیر با تطبیق آیات بر شرایط زمان، به تبیین جایگاه اهل‌بیت (ع) پرداخت. آن حضرت در تفسیر آیات، علاوه بر بیان معنای ظاهری، اهتمام خود را به ارائه معنای باطنی کلام خدا و تطبیق آیات بر مصادیق ظاهر و باطن معطوف کرده است. حضرت به مباحث علوم قرآن نیز توجه فرموده و همچنین بخش اعظمی از روایت‌های ایشان به‌صراحت یا تلویح به آیاتی از قرآن استناد کرده است. علاوه بر این مواردی، اشاره‌های امام (ع) به آیات، حین انجام کارهای مختلف موجب شده است که سیره عملی آن حضرت مبیّن آیات باشد. امام زین‌العابدین (ع) در استخراج معانی آیات، به قرآن، سنت، قواعد ادبی و قصص و تاریخ استناد کرده است که البته استناد به سنت نسبت به سایر موارد چشم‌گیرتر است. ایشان به‌عنوان امام معصوم (ع)، در تفسیر قرآن از منابع خاص امامت نظیر میراث مکتوب پیامبر (ص) و الهام بهره برده است که این منابع، روش ایشان را با روش دیگر مفسّران متمایز می‌سازد. علاوه بر این‌که خود حضرت هم منبع تفسیر به شمار می‌آید.

 کلیدواژه‌ها:امام سجاد (ع)، روایات تفسیری، روش تفسیری.

 مقالات مرتبط:

 1. گونه‌های روایات تفسیری امام سجاد (ع) در حوزه تعیین مصداق، سهیلا جلالی کندری، عذرا میثاقی، مطالعات قرآن و حدیث، بهار و تابستان 1390، (40 صفحه، از 27 تا 66)، (علمی _ پژوهشی).
2. امام سجاد (ع) و قرآن، جایگاه قرآن در روایات امام سجاد (ع)، سهیلا جلالی کندری، عذرا میثاقی، بینات، زمستان 1389، (18 صفحه، از 11 تا 28).

 فصول پایان‌نامه:

این پایان‌نامه دارای سه فصل می‌باشد:
فصل اول: «عصر امام سجاد (ع)»
* شرح‌حال اجمالی امام سجاد (ع)
* نگاهی به جریان‌های سیاسی عصر امام (ع) و موضع ایشان
* بررسی وضعیت اجتماعی عصر امام سجاد (ع)
* بررسی وضعیت علمی و فرهنگی عصر امام سجاد (ع)
* سیاست امام سجاد (ع) در شرایط تقیه
فصل دوم: «گونه‌های روایات تفسیری امام سجاد»
* تبیین معنا
* تعیین مصداق
* بیان علوم قرآن
* استناد و استشهاد به آیات
* تفسیر آیه با عمل به مفاد آن
فصل سوم: «روش امام سجاد (ع) در تفسیر»
* استناد به قرآن
* استناد به سنت
* استناد به قواعد ادبی
* بیان قصص و تاریخ
* استفاده از منابع و علوم خاصه ائمه (ع).

نوشتن دیدگاه