چکیده:
تمامي اديان الهي داراي آموزههای ديني خاصي براي پيروان خود میباشند. در اين ميان اسلام در تمام ابعاد زندگي وارد شده و توصیههایی براي سعادت و رستگاری انسان ارائه نموده است و طريقتي كامل و همهجانبه را كه تمامي استعدادهاي كمالي انسان را به منصه ظهور بياورد را در پيش راه انسانها قرار داده است. با بررسي آگاهانه و حكيمانه توصیههای الهي و عمل به آنها نهتنها نيازهاي روحي و جسمي و مادي و معنوي فرد بلكه اجتماع بشريت برآورده گرديده و سعادت جامعه بزرگ انساني تأمین میگردد. از ديدگاه قرآن و سنت تأثیر ذكر در كمال انسان امري انکارناپذیر میباشد و مانند روح بر پيكره اعمال انسان میباشد. با توجه به اينكه تعاريف قرآني و روايي كه از ذكر گرديده و ذكر و ياد خداوند جزء مهمترین عوامل سعادت دنيوي و اخروي فرد و اجتماع شناخته شده، لذا این پژوهش بر آن است تا مفاهيم مختلف ذكر و اذکار مأثوره از اهلبیت (ع) را از ابعاد مختلف علمي و كاربردي مورد بررسي قرار داده و شناخت كاملي از نظر قرآن و روايات نسبت به مفهوم ذكر و آثار آن و فوايد اذکار مأثوره ارائه نماید. سؤالات اصلی این است که نقش ذکر در اصلاح فرد و جامعه چیست؟ و تأثیر ذکر در تعالی انسان و رستگاری اخروی او چه میزان است؟ برای پاسخ به این سؤالات مباحثی به شرح زیر بیان میگردد: مفهوم ذکر از دیدگاههای گوناگون، انواع ذکر و اهمیت آن، فواید و آثار ذکر، موانع ذکر و معرفی و تأثیر اذکار مأثوره و ... لذا با روش کتابخانهای و با استفاده از متون مختلف اسلامی موضوع مورد بررسی قرار داده شد و نتایج این بررسی حاکی از آن است که یکی از نیازهای اساسی انسان، معنویت و ارتباط با خداست که شناخت و تسلط به این نیاز همواره موجب توفیق آدمی در مراحل گوناگون زندگی و در همه زمینهها بوده است. بررسی آیات و روایات و نیز نظریات دانشمندان اسلامی نشان میدهد که ذکر و دعا اثر مثبتی و مستقیم بر اصلاح فرد و جامعه و تعالی و رستگاری انسان دارد.
کلیدواژهها: ذکر، تهذیب اخلاق، اذکار مأثوره.
فصول پایاننامه:
این تحقیق دارای شش فصل میباشد:
فصل اول: «کلیات طرح»
فصل دوم: «بررسی معانی لغوی و اصطلاحی ذکر»
* ذکر در لغتنامهها
* ذکر از دیدگاه ادبا عرب
* استعمالات و مصادیق ذکر در قرآن
* ذکر از دیدگاه مفسران
فصل سوم: «انواع ذکر و اهمیت آن در قرآن و روایات»
* انواع ذکر و کیفیت آنها
* ذکر لفظی
* ذکر قلبی
* نظر امام خمینی (ره) درباره ذکر لفظی و قلبی
* حقیقت ذکر خدا
فصل چهارم: «آثار و فواید ذکر و یاد خداوند»
* اثرات فردی
* اثرات اجتماعی
* ذکر و تعالی انسان
* ذکر و رستگاری اخروی
فصل پنجم: «موانع ذکر»
فصل ششم: «معرفی اذکار مأثوره و فواید آنها».