قرآنرفتار پیامبر9با دو دسته از مخالفان را بیان کرده است: کسانی که مسلمان نبودند؛ کسانی که مسلمان شناخته میشدند، اما سر ناسازگاری داشتند. دسته اول به دو گروه بزرگ تقسیم میشدند: گروهی که از ادیان آسمانی بیبهره بودند و گروهی که خود را پیرو یکی از آن ادیان میدانستند. در گزارشهای قرآن، دوران زندگانی پیامبر9بهویژه در مدینه با درسهایی گفتاری و رفتاری همراه بود که در برخورد با افراد یا گروههایی که مشکلآفرین بودند، تبلور مییافت. با بررسی رفتار پیامبر9 با مخالفان، پیروان آن حضرت میتوانند از افراط و تفریط در برابر آنان دور بمانند و با اقتدا به آن جناب بهترین شیوه را در تعامل با مخالفان برگزینند و با هدایت یا سرکوب دشمن راه سعادت خود را هموار سازند.