چکیده

 در این پژوهش، اولاً دیه اعضاء یک (واحد) و دوتایی (اثناء) و غیر دوتایی که مورد پذیرش تمام فقها شیعه و مذاهب چهارگانه اهل سنت قرار گرفته بررسی شده است، گرچه پیرامون مستندات و دایره شمول دیه اعضاء و استثنائات آن اختلاف نظر وجود دارد. ثانیاً: اختلاف آراء در معیار دیه اعضاء در مذاهب اسلامی، به‌گونه‌ای قرار گرفته است که حنفی هاعلت را «تفویت منفعت یا تفویت در مورد جمال» می‌دانند؛ مالکی‌ها معیار را «تفویت منفعت» می‌دانند، شافعیه معیار را «از بین رفتن تمامیت خلقت و الم و درد ناشی از جنایت» می‌دانند، اگرچه برخی فقهای شافعی معیار دیه را «تفویت جمال و منفعت باهم» می‌دانند؛ و حنبلی‌ها نیز معیار دیه کامل را گاه «تفویت منفعت و تفویت جمال» و گاه «تفویت منفعت یا تفویت جمال» می‌دانند. ثالثاً: به شمول وعدم شمول دیه اعضاء نسبت به منافع مربوط به آن و دیه اعضاء داخلی پرداخته شده است امامیه در مورد شمول دیه اعضاء نسبت به منافع بر دو دسته‌اند؛ اکثر امامیه دیه اعضاء تنها در خصوص «اعضا» جاری می‌دانند و برخی دیه اعضاء را شامل «منافع» نیز می‌دانند، اما از نظر اهل سنت، دیه اعضاء یقیناً شامل «منافع» نیز می‌باشد. در مورد شمول نسبت به «اعضای داخلی» اکثر امامیه پاسخ مثبت داده‌اند، گرچه برخی این دیه اعضاء را شامل این‌گونه اعضا نمی‌دانند، اما به نظر می‌رسد اهل سنت، به شمول دیه اعضاء نسبت به اعضای داخلی قائل باشند.

کلیدواژه‌ها: دیه، ارش، حکومت، کفارات، منافع اعضاء.

نوشتن دیدگاه